Factfulness

Na Hansa Roslinga natknęłam się na YouTubie. Sympatyczny Szwed, który z wielkim zaangażowaniem prezentował poważne statystyki, używając klocków, butów, rowerów i innych niespotykanych przedmiotów, zahipnotyzował mnie na wiele godzin. Z każdego wykładu profesora Roslinga wynikało jedno: gdy rozłożyć twarde dane statystyczne na czynniki pierwsze, to widać jasno, że ŚWIAT MA SIĘ ZNACZNIE LEPIEJ, NIŻ NAM SIĘ WYDAJE. Od światowej populacji, przez zdrowie publiczne, ubóstwo czy edukację w krajach rozwijających się – wszystko to wygląda znacznie, znacznie lepiej, niż myślimy. A to jest bardzo rzadka wiadomość!

Książka Hansa Roslinga Factfulness zaczyna się od testu. Padają w nim pytania sprawdzające naszą ogólną wiedzę o świecie, np. Jaki procent rocznych dzieci na świecie poddano szczepieniom? 20%, 50% czy 80%?  Ponieważ przyswoiłam już sporo optymistycznej wiedzy z filmów Roslinga na YouTubie, zakreśliłam odpowiedź 50%, choć w głębi duszy byłam przekonana, że jest to zaledwie 20%. Tymczasem prawidłowa odpowiedź to 80%. W ten sam sposób oblałam wszystkie 13 pytań. Poddawane takim testom szympansy uzyskują średnio wynik 33%, ponieważ zgadują wszystkie odpowiedzi. Moje uprzedzenia sprawiły, że miałam wynik gorszy od przeciętnego szympansa.

Dlaczego tak bardzo mylimy się w ocenie światowych problemów i trendów? Ano dlatego  –  co autor znakomicie wykazał na twardych danych  –  że naszymi opiniami o świecie kierują instynkty, bardzo niedobre instynkty. Jest wśród nich instynkt pesymizmu, instynkt generalizowania, strachu, pośpiechu, wyolbrzymiania, przepaści, pojedynczej perspektywy, szukania winowajcy. Gdy je wyeliminujemy i podejdziemy do danych bezstronnie, kondycja świata nagle zaczyna się nam jawić może nie w różowych, ale też nie w czarnych barwach.

Factfulness Hansa Roslinga to książka pełna dobrych wiadomości. Warto ją przeczytać nie tylko dlatego, że zawiera mnóstwo wiedzy, ale przede wszystkim dlatego, że po jej lekturze po prostu czujemy się lepiej.

Notkę o książce przygotowała Joanna Nowakowska.